VIVO_2-2013-tr

VIVO Davranış araştırması 15 Fil balıkları, etkin elektrolokasyon özellikleri sayesinde çevrelerini algılıyor ve türlerinin diğer üyeleriyle iletişim kuruyor. Yem arayışındaki bıyıklı kedi balığı Yanal çizgi organı tek veya çizgili şekilde, her iki yandan da görülebilecek şekilde merkezde bulunur. Uyarı hücreleri bulunan bir çok küçük boşluk, en ince akımları bile kaydeder. Yumurtlamaya hazır somonlar denizden bin- lerce kilometre uzaklaşarak yumurtlayacakları nehre gidiyor. Yeryüzünün manyetik alanının yanı sıra en hafif koku ve tat sinyalleri saye sinde yolu buluyor. Bir alabalık, kokuyu ve tadı insanlardan bir milyon kat daha iyi tespit eder. Dokunma ve “uzaktan dokunma” – Yanal çizgi organı Balıklar derilerindeki alıcılar yoluyla mekanik uyaranları algılar. Kedi balık- ları ve sazan balıklarının ağız kenarla- rında bulunan tüyler gibi özel do- kunma organları yiyecek bulmayı kolaylaştırır. Balıkların su altı koşullarına uyum sağ- layabilmeleri için aşırı duyarlu bir or- ganları vardır – yanal çizgi organı. Bu hassas uzaktan dokunma organı çevre- deki basınç değişikliklerini hisseder (akımlar veya sarsıntılar). Bu nedenle engelin ebatı, konumu, uzaklığı kayde- dilerek çevrenin üç boyutlu bir resmi oluşturulur. Balıklar engellerden kaçı- nabilir, sürüyle arasına mesafe koya bilir, avlarını veya düşmanlarını fark edebilir. Koku ve tat alma Kokulu ve lezzetli maddeler suyun içerisinde kolaylıkla dağılır. Karadaki durumun aksine, uyarıcı tetikleyici maddeler suda çözüldüklerinden ve tat bıraktıklarından her iki duyu da tek olarak değerlendirilebilir. Burun yapısı çok basit (sadece delik- ler) olmasına rağmen şaşırtıcı şekilde etkindir. Balıklarda tat alma duyuları sadece ağızda değil tüm vücut yüze- yindedir (baş ve bıyıklarda daha yoğun). Koku ve tat alma duyusu balıklarda ağırlıkla yiyecek bulma ve yön tespiti için kullanılır. Somon veya yılan balığı gibi yaşamları boyu uzun yolculuklar yapan balıklar yollarını inanılmaz koku izleme özellikleriyle bulurlar. Koku alma duyuları, karada koku ile iz sürme konusunda başarılı olan köpeklerden bile çok daha üstündür. Koku merkezi, balık beyninin büyük bir kısmını kap- sar. Manyetik duyu ve elektrikli organ Bu etkileyici duyu yeteneklerinin yanı sıra, bazı balıklarda yeryüzünün man- yetik alanına göre yönlenmelerini sağ- layan ekstra manyetik duyu bulunmak- tadır. Bazı balıklarda ise kas hücreleri elektikli organ haline dönüşmüştür. Bu sayede – türlerine bağlı olarak – av ya- kalama, düşmanlardan kaçma, bulanık sularda yer edinme ve iletişim kurma- ları kolaylaşıyor. Balıkların duyu algısı bizim algılarımıza göre çok farklı olabilir – bugün tek bildiğimiz insan algılarıyla hemen hemen aynı düzeyde yoğun ve şaşırtıcı olmaları. ©NatalyaKudritskaya–shutterstock.com ©Kletr–shutterstock.com ©FormosanFish–shutterstock.com ©KimBriers–shutterstock.com Balığın duyu algısı

VIVO_2-2013-tr

Pages