VIVO_1-2013

Gedragsonderzoek12 Vissen als huisdieren Vissen zijn – statistisch beschouwd – de meest geliefde huisdieren op twee na. Toch vinden wij het betrekkelijk moeilijk om contact te leggen met deze verre verwanten. Ze kunnen zich noch door mimiek noch door geluiden duidelijk maken. Hun leefgebied is ons vreemd. Toch zijn het gevoelige levende wezens en geen gemakkelijk te vervangen decoratieartikelen. Hoewel of juist omdat hun ervarings- en gevoelswereld sterk van die van ons afwijken, moeten wij moeite doen ons af te vragen wanneer een vis, waar wij de zorg voor dragen, zich echt goed voelt. Een deugdelijk verzorgd aquarium (of vijver) maakt het voor de gehouden dieren mogelijk, een re- latief passend en natuurlijk leven te leiden. Anders dan b.v. veel honden en katten, wordt siervissen idealiter een natuurlijke omgeving met de mogelijkheid tot sa- menzijn met soortgenoten en tot voortplanting toege- staan. Maar optimale, stabiele omstandigheden kun- nen in het water, met name in kleine bakken, relatief moeilijk in stand gehouden worden. Hierbij komt nog als extra moeilijkheid, dat hun daadwerkelijke behoef- ten tot op heden maar slecht onderzocht zijn. Deﬁnitie van welbevinden Deze behoeften te onderkennen, het welbevin- den dus wetenschappelijk gefundeerd te definiëren, is een zeer omvangrijke opgave. Het is niet voldoende, geïsoleerde factoren als sterfte of groeipercentage te meten. Naast deze, de objectieve gezondheid betref- fende factoren, moeten ook de subjectief gevormde voorkeuren van de dieren worden verwerkt, voor zover ze door methoden van het gedragsonderzoek meet- baar gemaakt kunnen worden. Daar komt nog de vraag bij naar de gedragsvormen van de vissen in het wild (b.v. migratie of het vormen van scholen). Ook hier moet bij veel soorten helaas nog veel onderzoek naar gedaan worden, voordat deze kennis in praktische aan- bevelingen voor het houden van vissen omgezet kan worden. Deze beschouwingen daargelaten moeten we niet vergeten, dat vrij levende vissen ook met aanzien- lijke beperkingen van hun welbevinden geconfronteerd worden (b.v. jagers, honger, ziektes, ongunstige mili- euomstandigheden). Maar weinig vissen overleven tot ze geslachtsrijp zijn. Dat mag zeker geen slechte om- standigheden waaronder de dieren gehouden recht- vaardigen, maar het toont aan, dat vissen, door hun evolutionaire aanpassing in staat zijn, met deze uitda- gingen in hun omgeving om te gaan. Stressreactie – een aanpassingsstrategie Een belangrijke aanpassingsstrategie om derge- lijke problemen te overwinnen zijn de stressreacties. Bij contact met stressfactoren reageert het (vissen)lijf met een reeks fysiologische veranderingen (o.a. het vrijko- men van de “stresshormonen” adrenaline en cortisol, verhoging van de bloedsomloop-prestatie, mobilise- ring van energie), die de vis in deze uitzonderings- situatie krachtiger maken. Ook langer durende stress- reacties, zoals b.v. vermindering van de voedselopname, stoppen van de voortplanting, verzwakking van het Door Elena Rathgeber Het welbevinden van de vissen – geen puur ethische overweging Het welbevinden van de vissen –Het welbevinden van de vissen – Deel 1 ©Dobermaraner–shutterstock.com

VIVO_1-2013

Pages