VIVI_1-2013

Badania zachowań12 Ryby jako zwierzęta domowe Ze statystycznego punktu widzenia ryby są na trzecim miejscu wśród naszych domowych ulubieńców. Jednakże wciąż mamy z nimi utrudnioną możliwość po- rozumiewania się. Nie znamy również ich naturalnego środowiska. Nie potrafią one komunikować się ani za pomocą gestów ani dźwięków. Niemniej jednak są wrażliwymi stworzeniami i niełatwo zastąpić je elemen- tami dekoracyjnymi. Pomimo tego, a może przede wszystkim, iż poziom ich doświadczenia życiowego oraz emocje zdecydowanie różnią się od naszych, po- winniśmy starać się zauważyć, kiedy nasze ryby rzeczy- wiście mają się dobrze. Odpowiednio utrzymane akwarium lub staw po- zwalają nam trzymać te zwierzęta w taki sposób, by prowadziły swoje życie we względnie naturalny sposób i zgodnie z ich wymaganiami. Ryby ozdobne, w przeci- wieństwie do psów i kotów, przechowywane są w ide- alnym środowisku zbliżonym do ich warunków natural- nych, co umożliwia łączenie się ich z członkami tego samego gatunku. Zwłaszcza w małych zbiornikach optymalne, stabilne warunki środowiska wodnego są dość trudne do utrzymania. Co gorsza, rzeczywiste wy- mogi hodowlane ryb nie są wystarczająco zbadane. Deﬁnicja dobrostanu To bardzo skomplikowane zadanie, by rozpo- znać, innymi słowy, zdefiniować te wymagania, które na podstawie badań naukowych określają dobrobyt. Nie wystarczy jedynie zmierzyć pojedyncze czynniki, takie jak śmiertelność czy wskaźnik wzrostu. Prócz czynni- ków, które obiektywnie wpływają na zdrowie, subiek- tywne preferencje zwierząt również powinny zostać wzięte pod uwagę, pod warunkiem, iż będzie można je oszacować za pomocą badań behawioralnych. Towa- rzyszy temu pytanie co do zachowań ryb w środowisku naturalnym (np. migracji lub zachowań edukacyjnych). Niestety, nadal istnieje konieczność przeprowadzenia wielu badań dla ogromnej liczny gatunków przed usta- leniem praktycznych zaleceń dotyczących ich utrzyma- nia. Poza tym powinniśmy pamiętać, że ryby żyjące w naturze mają również do czynienia z wieloma czynni- kami, które negatywnie wpływają na ich dobrostan (np. drapieżniki, głód, choroby, niekorzystne warunki środo- wiska). Tylko niewielka liczba ryb przetrwa, by osiągnąć dojrzałość płciową. To w żaden sposób nie powinno usprawiedliwiać złych warunków hodowlanych, choć pokazuje to, że podczas przystosowywania ewolucyj- nego ryby nabyły zdolność do radzenia sobie z prze- szkodami napotkanymi w ich naturalnym środowisku. Reakcja na stres – strategia adaptacyjna Reakcja na stres jest ważnym czynnikiem w stra- tegii adaptacyjnej do przezwyciężania problemów. W styczności z czynnikiem stresogennym ciało ryby re- aguje szeregiem zmian fizjologicznych (m.in. wraz ze wzrostem ciśnienia serca i szybszym obiegiem krwi oraz poprzez zwiększenie energii uwalniane są “hormony stresu”- adrenalina i kortyzol), które sprawiają, że ryba w wyjątkowej sytuacji jest bardziej wytrzymała. Długo- trwałe reakcje na stres, takie jak np.: zmniejszenie ab- Elena Rathgeber Dobrostan ryb – nie tylko etyczne rozpatrywanie Część 1 ©Dobermaraner–shutterstock.com

VIVI_1-2013

Pages