VIVI_2-2013-pl

VIVO Badania zachowań 15 Mruk nilowy może postrzegać otoczenie i komunikować się z innymi przedstawicielami swojego gatunku za pomocą aktywnej elek- trolokacji. Sum poszukuje pożywienia przy pomocy wąsików. Linia boczna ma postać pojedynczej lub po dzielonej linii i zazwyczaj jest wyraźnie wido- czna po środku obydwu boków ryby. Wiele małych wgłębień zawierających komórki zmysłowe rejestruje najmniejsze zmiany nurtu wody. Łososie gotowe do rozrodu przemierzają tysiące kilometrów w drodze powrotnej z morza do rzeki, w której przyszły na świat. Najdelikatniejszy ślad zapachu i smaku, jak również pole magnetyczne Ziemi wskazują im drogę. Pstrąg rozpoznaje zapach i smak milion razy lepiej niż człowiek. Dotyk i “dotyk zdalny” – linia boczna Ryby odbierają bodźce mechaniczne poprzez zwykłe receptory skóry. Spe- cjalne organy dotyku, takie jak wąsiki u sumów i karpi, pełnią funkcję wspo- magającą poszukiwanie pożywienia. Ryby wyposażone są w dodatkowy, wysoce wyspecjalizowany i doskonale przystosowany do warunków panują- cych pod woda narząd zmysłu – linię boczną. Ten wrażliwy zdalny zmysł do- tyku lokalizuje zmiany ciśnienia (prądy lub drgania) w otoczeniu. Na skutek rejestrowania rozmiaru, położenia i odległości przeszkody powstaje trój- wymiarowy obraz otoczenia. Ryby mogą omijać przeszkody, zachowy- wać dystans w ławicy, dostrzegać ofiary lub wrogów, itd. Węch i smak Aromatyczne substancje bardzo do- brze rozprzestrzeniają się w wodzie. Odwrotnie niż ma to miejsce na lą- dzie, węch i smak można uznawać za ten sam zmysł, gdyż substancje wywo- łujące bodźce są stale rozpuszczone w wodzie, a więc są “smakowane” z definicji. Nos ma bardzo prostą budowę (tylko jamy węchowe), ale jest zaskakująco skuteczny. Receptory smaku u ryb mogą znajdować się nie tylko w otwo- rze gębowym lecz także na całej po- wierzchni ciała (skoncentrowane na głowie i wąsikach). Zmysły węchu i smaku wykorzysty- wane są przez ryby przede wszystkim w celu wykrywania pożywienia i dla orientacji. Ryby, które pokonują w czasie swojego życia długie dystanse, jak łososie lub węgorze, roz- poznają kierunek za pomocą niewiary- godnie delikatnych śladów zapa chowych. Ich zmysł jest znacznie lepiej rozwinięty od zmysłu kręgowców lą- dowych, na przykład psów. Ośrodek węchu zajmuje dużą część mózgu ryby. Zmysł magne- tyczny i organ elektryczny Oprócz wymienionych już imponują- cych możliwości, niektóre gatunki ryb wyposażone są w zmysł magnetyczny, który pozwala im na orientację zgod- nie z polem magnetycznym Ziemi. U innych natomiast komórki mię- śniowe rozwinęły się w organ elek- tryczny. Umożliwia im on – w zależno- ści od specyfiki – łapanie ofiar, odpieranie ataków wroga oraz czyni łatwiejszym lokalizację i komunikację w ciemnej wodzie. Percepcja zmysłowa ryb zdecydowanie różni się od naszej – ale ostatecznie wiemy dziś, że nie jest wcale mniej zróżnicowana, ani mniej zaskakująca niż u ludzi. ©NatalyaKudritskaya–shutterstock.com ©Kletr–shutterstock.com ©FormosanFish–shutterstock.com ©KimBriers–shutterstock.com Percepcja zmysłowa ryb

VIVI_2-2013-pl

Pages